Najwyżej położone miasto w Macedonii przypomina jedno wielkie muzeum, w którym zatrzymał się czas. Wszystko za sprawą charakterystycznej architektury i próby stworzenia etnicznego ośrodka z unoszącym się duchem przeszłości. Co ciekawe, miejsce znane jest również w światku paralotniarzy.
Narodowy symbol Macedonii
Dla każdego Macedończyka Kruszewo jest niezwykle ważnym historycznie miastem. Na początku sierpnia 1903 roku, kiedy tereny dzisiejszego kraju były pod panowaniem Imperium Osmańskiego, pierwszy raz zrodziła się sposobność proklamowania własnej republiki. Na sporym obszarze wybuchło powstanie ilindeńskie, ostatecznie zakończone wielką klęską.
Podczas wspomnianego narodowego zrywu najważniejszym ośrodkiem było właśnie Kruszewo. Miasto na kilka dni udało się wyzwolić i powołać w nim macedońskie państwo pod nazwą Republiki Kruszewskiej, które istniało zaledwie 10 dni. 1200 powstańców dzielnie broniło się w górzystych rejonach, jednak w ostatecznym rozrachunku nie miało szans z 20-tysięczną armią wroga. Historyczna bitwa miała miejsce w okolicy Kruszewa, przy Niedźwiedzim Kamieniu (Meckin Kamen).
Z tego względu corocznie, 2 sierpnia, w Dzień Republiki, w Kruszewie trwają obchody narodowego święta, w którym uczestniczą najważniejsi politycy państwa. W mieście znajdują się również budynki poświęcone powstańczym walkom. Wśród nich należy wymienić charakterystyczny pomnik Makedonium, pomnik Niedźwiedziego Kamienia, rzeźby bohaterów czy Muzeum Powstania Ilindeńskiego i Republiki Kruszewskiej.
Również 2 sierpnia rozpoczyna się festiwal „10 dni Republiki Kruszewskiej”, podczas którego następuje odczytanie pierwszego narodowego manifestu, pojawiają się rekonstrukcje wydarzeń sprzed ponad 100 lat, a także wiele pokazów folkowych tańców i muzyki.
Atrakcje Kruszewa – jedno wielkie muzeum
To małe przytulne miasteczko z dalszej perspektywy wygląda jak wiekowe dzieło, stworzone przez jednego z malarzy. Wszystko za sprawą charakterystycznych domów, które także należy zakwalifikować jako „atrakcje Kruszewa”. Zarówno istniejące, jak i nowo powstałe budynki tworzone są w stylu starej macedońskiej architektury. To wolno stojące, symetryczne zabudowania z drewnianymi kolumnami i pomalowanymi białym tynkiem belkami. Wiele z nich zdobią niebieskie ornamenty oraz małe balkoniki.
Miasto przez 10 wakacyjnych dni na przełomie lipca i sierpnia przemienia się w historyczny ośrodek. W ramach festiwalu „Kruszewo etno-miasto” przedstawiane są tradycyjne zwyczaje, mieszkańcy chodzą w starodawnych strojach, wszędzie słychać skoczną muzykę, a stoły uginają się od miejscowych przysmaków i macedońskiego wina. W połączeniu z tradycyjną architekturą, całe miasto zaczyna wtedy przypominać Kruszewo z początku XX wieku.
Macedońska stolica paralotni
Kruszewo to miasto znane miłośnikom podniebnego latania. W jego pobliżu znajduje się bowiem jeden z najbardziej popularnych spotów paralotniarskich w Europie. Fantastyczna i pewna pogoda latem, korzystna termika, bezpieczny start i spokojne lądowiska sprawiają, że mogą tu pierwsze kroki stawiać zarówno adepci tego sportu, jak i profesjonaliści. W tym miejscu odbywają się nawet zawody Pucharu Świata, a z powietrza można oglądać chociażby przepiękną panoramę czerwonych dachów Kruszewa.
Rzemiosło na najwyższym poziomie
Kruszewo jest jednym z nielicznych macedońskich miast, w których wciąż popularne są rzemieślnicze warsztaty. Jako atrakcje Kruszewa można wymienić zobaczenie z bliskiej odległości prac wykonywanych już w XIX i XX wieku. Podczas specjalnej wycieczki brukowanymi uliczkami można chociażby uczestniczyć w tradycyjnej pracy kowala czy bednarza.
Co jeszcze zobaczyć w Kruszewie?
W tej małej górskiej miejscowości znajduje się jeszcze kilka interesujących budynków. Nad miastem wznosi się biała wieża cerkwi św. Mikołaja, która w trakcie pamiętnego powstania spłonęła, a następnie została odbudowana.
Wielbiciele sztuki powinni udać się do galerii Nikoli Martinoskiego – jednego z najwybitniejszych współczesnych malarzy macedońskich. W zachowanym domu rodzinnym można podziwiać 62 prace artysty. Tymczasem jednym z najnowocześniejszych architektonicznie i najbardziej wyróżniających się budynków w mieście jest dom pamięci Tosze Proeski – słynnej rodzimej i tragicznie zmarłej gwiazdy pop. Betonowo-szklana konstrukcja wybudowana na planie krzyża zdobyła nawet kilka architektonicznych nagród.
Przydatne informacje na temat Kruszewa
Na wizytę w najwyższym macedońskim mieście warto przeznaczyć przynajmniej jeden letni dzień. Górskie powietrze sprawia, że jest znacznie przyjemniej aniżeli w pozostałej części Macedonii. Aby w pełni poznać ducha miasta, zaleca się odwiedzenie miejsca w czasie festiwalu „Kruszewo etno-miasto”.
Miejscowość znajduje się w południowo-zachodniej części Macedonii. Ze stolicy Skopje, w której mieści się największy port lotniczy w kraju, jest ok. 160 km. Stamtąd trzy razy dziennie do Kruszewa odjeżdżają autobusy. Podróż wyniesie trzy godziny, a bilet w dwie strony kosztuje 10 EUR. Na lotnisku można również wypożyczyć samochód albo dojechać na miejsce taksówką (koszt ok. 80 EUR). W Kruszewie znajduje się jeden 3-gwiazdkowy hotel i kilka prywatnych pensjonatów.