Państwo leżące na granicy Oceanu Arktycznego i Atlantyckiego słynące z czynnych wulkanów, gejzerów oraz niezwykle atrakcyjnych turystycznie gorących źródeł skrywa zaledwie pięć parków narodowych. Choć ich liczba nie jest rekordowa, to właśnie jeden z nich jest największy w Europie. Islandzkie rezerwaty chronionej przyrody różnią się od pozostałych, które porastają Stary Kontynent, ponieważ znaczną część powierzchni tego górzystego kraju zajmują lodowce. Tutejszych krajobrazów nie można porównać do żadnego innego na Ziemi, je po prostu trzeba zobaczyć!
Jökulsárgljúfur w Północnej Islandii
Północnoislandzki obszar chronionej przyrody usytuowany jest wokół Rzeki Lodowcowej z Gór – Jökulsá á Fjöllum. Został wyodrębniony z terenu prywatnego i objęty ochroną w 1973 roku, zaś w 2008 stał się częścią większego Parku Narodowego Vatnajökull. Największe miasto na północy Islandii to Akureyri, zaś najpopularniejsze naturalne atrakcje rezerwatu Jökulsárgljúfur to dwa potężne wodospady – Dettifoss i Hafragilsfoss, oddalone od siebie o dwa kilometry. Wzdłuż strumienia wody prowadzi dobrze oznakowany szlak turystyczny, choć najlepiej jest dojechać do punktu widokowego, skąd rozpościera się niesamowita panorama. Dettifoss znany jest jako jeden z najbogatszych w energię wodospad Europy, choć miłośnicy filmów z gatunku science fiction z pewnością zapamiętali go ze sceny otwierającej „Prometeusza” w reżyserii Ridleya Scotta. Kilometr poniżej tego wodospadu znajduje się kolejny malowniczy obiekt – Selfoss, do którego dotrzeć można pieszo. Kaskadę charakteryzuje nietypowe ukształtowanie, ponieważ biegnie wzdłuż rzeki na wysokości dziesięciu metrów. Zwiedzając Park Narodowy Jökulsárgljúfur nie można ominąć wąwozu Ásbyrgi, powstałego wskutek oddziaływania trzech bardzo silnych przesunięć lodowców oraz erupcji wulkanów Kverkfjöll i Bárðarbunga. Według nordyckiej mitologii jar wykształcił się zgoła inaczej. Dawniej Islandczycy wierzyli, że ośmionogi rumak należący do boga Odyna odcisnął tu swoje kopyto. Stąd też wzięła się do dziś obowiązująca nazwa wąwozu przypominającego swym kształtem podkowę. Ásbyrgi oznacza bowiem Odcisk Stopy Odyna.
Parki Narodowe Islandii – Skaftafell
Rezerwat Skaftafell powstał w 1967 roku, zaś w 2008 roku wraz z Parkiem Narodowym Jökulsárgljúfur został włączony do obszaru chronionej przyrody Vatnajökull. Teren o powierzchni 4807 kilometrów kwadratowych charakteryzuje się wyjątkowym ukształtowaniem, a także dużą aktywnością zlokalizowanych tu wulkanów. Aż 80% jego areału zajmuje lodowiec Vatnajökull, poprzecinany licznymi ciekami wodnymi. Wskutek tych czynników Skaftafell regularnie nawiedzają kataklizmy takie jak erupcje wulkanów i fale powodziowe występujące na przedprożu lodowców. Park Narodowy mieszczący się na południowym wybrzeżu wyspy odwiedzany jest przez turystów z powodu niespotykanych nigdzie indziej okazów fauny i flory. Ochoczo przybywają tu też amatorzy kąpieli w gorących źródłach. Można tu podziwiać rzadkie na Islandii lasy brzozowe, a w niektórych miejscach nawet wrzosowiska, ponad którymi roztacza się krajobraz kamiennej pustyni. W naturalnym środowisku żyją tu lisy polarne, pieśce, zające bielaki, norki amerykańskie, myszarki zaroślowe i wydrzyki wielkie, zaś na wybrzeżu wylegują się stada fok szarych i pospolitych. Górski region z rezerwatem Skaftafell stwarzają idealne warunki do długich, pieszych wycieczek, dlatego przyjeżdżając tu należy zaopatrzyć się w wygodne obuwie do trekkingu oraz ciepłą, nieprzemakalną odzież.
Rezerwat Snæfellsjökull
Rząd islandzki utworzył w 2001 roku Park Narodowy Snæfellsjökull wokół stratowulkanu o tej samej nazwie, którego szczyt przykryty jest lodowcem. Obszar chronionej prawem przyrody znajduje się na półwyspie Snæfellsnes, niedaleko miejscowości Ólafsvík. Tutejszy wulkan o wysokości 1446 metrów nad poziomem morza przy sprzyjających warunkach atmosferycznych widoczny jest z oddalonego o 120 kilometrów Reykjavíku. Krajobraz Snæfellsjökull wraz największym lodowcem w Europie rozsławił Juliusz Verne w powieści „Podróż do wnętrza Ziemi” z 1864 roku. Ważne ośrodki miejskie i porty rybackie położone w pobliżu to Grundarfjörður, Stykkishólmur i Búðardalur. Parki narodowe Islandii zachodniej skrywają typowe dla tego kraju naturalne atrakcje – majestatyczne lodowce, dobrze rozwiniętą linię brzegową i aktywne wulkany.
Þingvellir w Południowej Islandii
Będąc w południowo-zachodniej Islandii koniecznie trzeba poświęcić dzień na zwiedzenie Þingvellir – rezerwatu położonego kilkadziesiąt kilometrów na wschód od stolicy kraju. Leży on na północnym brzegu największego islandzkiego jeziora Þingvallavatn o powierzchni 84 kilometrów kwadratowych. Nazwa obszaru chronionej przyrody powstała w 1928 roku z połączenia dwóch słów – þing – „parlament” i vellir – „równina”. Jest to niezwykle ważne miejsce dla islandzkiej państwowości. To właśnie tu w 930 roku po raz pierwszy zgromadził się parlament Althing, który funkcjonuje do dziś. Na terenie obecnego Parku Narodowego Þingvellir obradował aż do końca XVIII wieku, zaś pełną niepodległość Republiki Islandii ogłoszono tutaj w 1944 roku. Althing uznaje się za jedną z najstarszych instytucji parlamentarnych świata. Budowa geologiczna tego miejsca jest równie ciekawa co jego historia. Þingvellir leży bowiem na styku euroazjatyckiej i północnoamerykańskiej płyty tektonicznej. Ma to wpływ na odczuwalną tu aktywność sejsmiczną i wulkaniczną. Ten wyjątkowy obszar w 2004 roku uplasował się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Do największych atrakcji rezerwatu Þingvellir należą głęboki wąwóz Almannagjá z wodospadem rzeki Öxará, aktywne gejzery oraz urozmaicona rzeźba terenu, przecięta licznymi bruzdami.
Park Narodowy Vatnajökull
Zaszczytny tytuł największego parku narodowego w Europie przypadł islandzkiemu rezerwatowi Vatnajökull, który został wyznaczony stosunkowo niedawno, bowiem 7 czerwca 2008 roku. Zajmuje on obszar o wielkości 12000 kilometrów kwadratowych, co stanowi 12% łącznej powierzchni kraju. W skład terenu chronionej przyrody wchodzą dwa Parki Narodowe Islandii – Skaftafell i Jökulsárgljúfur. To wyjątkowe i unikatowe w skali światowej miejsce. Celem eskapad turystów jest Vatnajökull – drugi co do wielkości lodowiec Europy i trzeci na świecie pod względem zajmowanej powierzchni, która wynosi 81000 kilometrów kwadratowych. Jego grubość dochodzi do jednego kilometra, zaś objętość szacuje się na ponad 3000 kilometrów sześciennych. Gruba powłoka lodowa skrywa gorące źródła, strumienie lawy i kratery wulkaniczne, wśród których najbardziej znany to Grimsvötn, tworzący subglacjalne jezioro o głębokości dochodzącej do 488 metrów. Lodowiec Vatnajökull to jeden z większych magazynów wody Islandii, który topniejąc odpływa do morza. Pod jego powierzchnią znajduje się rozbudowany system jaskiń lodowych, okrywających się feerią barw w zależności od kąta padania promieni słonecznych.
